وقتی هفته گذشته مایکل جردن اعلام کرد سهامش در تیم شارلوت، که ارزش اسمی آن سه میلیارد دلار اعلام را را میفروشد، دنیای ورزش را شگفت زده کرد. اما جزییات این فروش در سرفصل های یک خطی خبرها گم شد. در این پست برای شما توضیح میدهم مایکل جردن چطوری توانست این تیم را به کسری از بهای اسمی روزش بخرد، چرا اینقدر تیم در این سالها بد عمل کرد و اینکه چطور جردن با همین یک معامله بیشتر از چهل سال همکاری اش با نایکی پول در اورد.
همکاری مایکل جردن با نایکی بهترین معامله تاریخ یک ورزشکار است. داستان را همه میدانند. جردن وقتی در کارولینای شمالی بازی میکرد عاشق کانورس بود و تمام دوران بازی اش در دانشگاه کانورس می‌پوشید. این مارک به دین اسمیت، مربی دانشگاه کارولینای شمالی، سالی ده هزار دلار پول میداد که بازیکنان را مجبور به پوشیدن کانورس کند. ولی وقتی جردن در استانه ورود به ان بی ای بود کانورس گفت با جردن مثل ستاره های دیگر لیگ شبیه مجیک جانسون و لری برد رفتار خواهد کرد. این بود که جردن با بی میلی با شرکت گمنامی قرار داد بست. شرکتی که در بسکتبال ان روزها هیچ بود. این بود که نایکی به جردن پیشنهادی نجومی داد که شامل پانصدهزار دلار نقد برای پنج سال بود. در این قرارداد بندی بود که به جردن اجازه میداد تا سقف دو و نیم میلیون دلار از فروش لباسهایی با مارک جردن پول در بیاورد. اما چون این قرارداد چهار تا پنج برابر از هنگفت ترین قرارداد موجود در لیگ بیشتر بود و جردن هنوز حتی یک بازی هم در ان بی ای نکرده بود نایکی برای حفاظت از خودش برای او شرط هایی قرار داد که به این شرح است. اگر جردن در سال اول ال استار نشود، بازیکن تازه وارد سال نشود و کمتر از بیست امتیاز متوسط در هر بازی کسب کند و کمتر از چهار میلیون دلار کفش بفروشد قرارداد به کل مالیده است.
. میدانیم مایکل جردن در همان سال اول نه تنها ال استار شد، بازیکن تازه وارد سال شد، متوسط ۲۹ امتیاز اورد و ۱۲۵ میلیون دلار کفش جردن فروخت و هدف اولیه نایکی که چهار میلیون دلار فروش در سال بود را با خاک یکسان کرد.
پس از خاتمه این قرارداد جردن قرارداد دیگری با نایکی بست که گفته می‌شود پنج درصد از فروش کالاهایی که نایکی به اسم او میفروشد را به حساب او می‌ریزند. همین چند سال اخیر که نایکی برای فروش مارک جردن تلاشهای فراوانی کرده بیش از پنج میلیارد دلار لباسهای مارک جردن فروخت و جردن ۲۵۵ میلیون از این بابت کسب کرد. این عدد سه برابر انچیزی است که در پانزده سال حضورش در لیگ از محل قراردادش با دو تیم کسب کرد.
اما داستان کسب و کار جردن با ورودش به میدان تیمداری عجیب تر می‌شود. هفته گذشته جردن با فروش تیمش از چهل سال قرارداد نایکی بیشتر پول دراورد.
ماجرای شارلوت هورنتز با شخصی به نام رابرت جانسون شروع می‌شود. جانسون موسس شبکه تلویزیونی تفریحات سیاه پوستان یا بی ایی تی است. او اکنون چیزی حدود ۵۰۰ میلیون دلار ثروت دارد و شاید تنها کسی در تاریخ است که از خرید تیم ان بی ای ضرر کرد. داستان از این قرار است، جانسون در سال ۲۰۰۲ سیصد میلیون دلار برای خرید مجوز تیم جدید التاسیس شارلوت باب کتز به ان بی ای داد. او قول داد سی میلیون دلار دیگر برای بهبود تیم خرج کند و قرار شد شبکه تلویزیونی محلی برای این تیم بسازد که البته هیچ کدام جواب نداد. شبکه محلی که ساخت همان سال اول ورشکسته شد و ناچار شد حق پخش محلی را به شبکه های عظیمی چون تایم وارنر منتقل کند که حتی حق نامگذاری استادیوم را از آن خود کردند. چهار سال اولی که جانسون مالک تیم بود هر شارلوت هر سال ۲۵ میلیون دلار ضرر داد. سال ۲۰۰۶ جانسون بیشتر پرسنل بازاریابی و فروش تیم را اخراج کرد و این دپارتمان تبدیل شد به دو سه تا کارمند کلافه و خسته. با همه اینها جانسون اتفاقات داخلی تیمش را از رسانه ها پنهان میکرد و صورتش را با سیلی سرخ میکرد. جانسون به طرفداران تیم گفت اگر بشه تیم خوب و برنده ای را جمع کرد تیم قادر است بلیط بیشتری بفروشد و اسپانسر و اگهی بگیرد.
این بود که رابرت جانسون رفت و بهترین کسی که به نظرش میتونست یک تیم برنده را جمع کند پیدا کرد و مایکل جردن را انتخاب کرد. این دورانی بود که جردن به دنبال چند گزینه سرمایه گذاری بود.گزینه های او در ان زمان یا میلواکی یا شارلوت باب کتز
بود. اینجا بود که جردن با گذاشتن چند میلیون دلار نقد سهام جزی از شارلوت را خرید.
جالب اینکه با اینکه سهام او فقط چند میلیون دلار بود اما با جانسون شرط کرده بود که تمام تصمیمات مرتبط با بسکتبال و تیم را به تنهایی بگیرد. طبیعی است که در ابتدا به نظر ایده جالبی می‌آید. درسته که همان چند سال پیش جردن در هدایت واشنگتن ویزارد خراب کرد اما به هر حال او یکی از بزرگترین های تاریخ در ورزش بسکتبال است و فرض بر این بود که دانش او از بسکتبال برای ساختن یک تیم برنده کافی است.
دیدیم که اینطور نشد. شارلوت باب کتز صدها میلیون دلار برای بازیکن ازاد خرج کرد، زارت زارت مربی استخدام و اخراج کرد و چند تا بازیکن در ده جایگاه بالای یارکشی جذب کرد ولی هیچی نشد. بازیکنانی شبیه ادام موریسون (درفت سه)، برندن رایت (درفت هشت)، دی جی اگستین (درفت نهم) هیچ کدام برای تیم نون نکرد. شارلوت از ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ حتی یکبارهم به پلی اف نیامدند و شکست هایشان بیشتر از پیروزی شان بود. میزان بلیط فروشی تیم تحت مدیریت جردن در واقع کمتر هم شد. برای مثال در سال ۲۰۰۶ کل بلیط فروش این تیم ۶۳۰۷۰۰ به ۶۰۰۳۰۰ در سال ۲۰۰۷ و در ۲۰۰۸ به زیر ۶۰۰ هزار رسید. رابرت جانسن نهایتا مجبور شد تیم را به کسری از ارزش اسمی اش بفروشد. اینکه دقیقا چی شد را اینجا برایتان توضیح میدهم چون ماجرا کمی پیچیده است و رسانه های بزرگ امریکا کمتر به ان پرداختند.
رابرت جانسن، بانی شبکه بی ایی تی، در اوج دارایی اش بیش از یک میلیارد دلار ثروت داشت. او شروع به سرمایه گذاری در زمینه های مختلف کرد. زمینه هایی که شاید تخصصی در ان نداشت. او سهام شبکه های وایا کام و سی بی اش را داشت که شدید کاهش یافت، طلاق گرفت و زنش نصف پولش را هاپولی کرد، او تعدادی نمایشگاه ماشین خرید، در شرکت های تولید فیلم و سریال پول ریخت، پولش را به یک سری سرمایه گذار شخصی داد، در ماشین های لاتاری سهیم شد، خلاصه هر جا فکر میکنه سود هست پول ریخت. همه این سرمایه گذاری های او در یک چیز مشترک بودند: برای شروع پول زیادی نیاز داشتند و باید هر پول خرج میکرد تا بالاخره روزی به نقطه سود دهی برسد. و این مشکل زا شد. سهام وایا کام و سی بی اس او پایین امد، سالی ۲۵ میلیون برای خرج شارلوت از جیب میداد و عملا پول نقدش داشت ته می کشید. گزارش شده او در ۲۰۱۰ سراغ جردن رفت و گفت: بزودی باید قسط ۴۰ میلیون وام بانکی تیم را پرداخت کنیم و من پولی ندارم (یک عدد هفت رقمی در سی روز اینده) و حاضرم تیم را به قیمت ۳۵۰ تا ۳۷۰ بفروشم. او تیم را سیصد میلیون خرید و یک عالمه خرجش کرد و حاضر بود با ضرر از تیم خارج شود و فقط هدفش این بود برای ابروداری نشان دهد که او تیم را به بهای بیشتری از انچه خریده بود فروخته. در ان دوران ان بی ای گزارش کرد مایکل جردن تیم را به بهای اسمی ۲۷۰ میلیون دلار خرید. این عبارت «بهای اسمی» یا خیلی مهم است. در خبرهایی که هفته پیش در مورد فروش تیم خواندید حتما با قیمت ۲۷۵ میلیون خرید روبرو شدید. اما این عدد اشتباه است و جردن حتی همان ۲۷۰ میلیون هم نداد و دلیل این که چرا نداد جالب است.
۲۷۵ میلیون در واقع بهای شرکتی تیم است اما مایکل جردن در واقع فقط ۲۵ میلیون پول نقد گذاشت وسط. وقتی حساب کتاب کردند تیم حدود ۱۰۵ میلیون دلار منفی بود و عملا ۱۷۰ میلیون دلار ارزش معامله بود که جردن ۲۵ میلیون دلار انرا هماجا نقد پرداخت کرد. نکته اینکه وقتی شما تیم ان بی ای میخرید مهم نیست پانصد میلیون یا یک میلیارد شما باید خیلی بیشتر از این ها همان روز اول نقد بگذارید وسط. جردن برای خرید تیم روز اول فقط بیست و پنج میلیون نقد داد چون رابرت جانسون پول نقدش ته کشیده بود و وضعش خراب بود. این بهترین معامله تاریخ ان بی ای است.
جردن از سال ۲۰۱۰ مالک اصلی شارلوت بود. در طول سیزده سال مالکیت جردن عده ای میگویند او تیم را خراب کرد. انها به این اشاره میکنند که این تیم فقط سه بار به پلی اف رسید، در کنفرانس شرق هرگز از جایگاه ششم بالاتر نیامد، حتی یک سری پلی اف را نبردند، و پنجمین بدترین رکورد پیروزی را در طول مالکیت جردن داشت. با اینکه شهرهای شارلوت و رالی (شهر کناری اش) همیشه از شهرهای سریع الرشد امریکا بود اما هرگز شارلوت هورنتز از نظر بلیط فروش از رده پانزدهم لیگ بهتر نشد. افرادی که جردن را ناموفق میدانند اشتباه نمی‌کنند این امارهای حقیقت است و نشان دهنده یک تیم شکست خورده است اما به نظر میرسد جردن برایش مهم نباشد. سه سال پیش جردن بیست درصد از سهمش در تیم را به بهای یک و نیم میلیون دلار فروخت . یعنی در ده سال از ۲۷۵ میلیون رسید به یک و نیم میلیارد. در طی یکسال گذشته ارزش این تیم هفتاد درصد افزایش یافت . با بهای سه میلیارد شارلوت هورنتز به هفتمین گرانترین معامله تیم ورزشی در تاریخ تبدیل شد. بقیه تیم ها به شرح زیر است:
اول- واشنگتن کامندرز شش میلیارد فروخته شد
دوم- دنور برانکو ۴/۲ میلیارد
سوم- فینیکس سانز ۴ میلیارد
چهارم- بروکلین نتز ۳/۳ میلیارد
پنجم - میلواکی باکس ۳/۲ میلیارد
ششم - چلسی ۳/۱ میلیارد
هفتم - شارلوت ۳ میلیارد
خلاصه اینکه مایکل جردن در شارلوت موفق بود یا نه بستگی به دیدگاه فرد دارد. از دید بسکتبال دوران مالکیت جردن فاجعه بود اما از دیدگاه کسب و کار ورزشی مالکیت جردن یکی از بهترین و موفقیت امیز ترین کسب و کارهایی تاریخ ورزش حرفه ای بود.